|
dr Elżbieta Later Chodyłowa
Świętosława, Sigrid Storraada (ur. ok. 968-872 - zm. po 1014 do ok. 1016) |
 |
|
| . |
1. Jaką pozycję miała Świętosława wśród Piastów ? Stosunki rodzinne wśród historycznych Piastów nie były początkowo wzorowe. Mieszko I przed przyjęciem chrztu miał wiele pogańskich żon i dzieci. Z chrześcijańskiego małżeństwa z Dobrawą miał dwoje dzieci - Bolesława Chrobrego i Świętosławę. Zadbał o losy rodzeństwa: Chrobry został królem (wzmiankowanym w sagach skandynawskich), a Świętosławę związał z władcami skandynawskimi. Gdyby nie jego decyzja, Świętosława byłaby tylko księżniczką polską, być może wydaną za mąż za jakiegoś księcia z Rzeszy Niemieckiej, czy z innych krajów ościennych, gdyż w ówczesnej Polsce powiązania dynastyczne ograniczały się tylko do tych krajów. Jako młoda dziewczyna, Świętosława wśród Piastów pełniła drugorzędną rolę - nie była VIP-em. Jej stosunki ze starszym bratem - Chrobrym były tylko poprawne. Bolesław Chrobry obchodził się ze Świętosławą dosyć oględnie, a nawet z pewnym dystansem, gdyż był wielkim indywiduum - miał po kolei cztery żony. Kiedy została wygnana z Danii, udzielił jej jednak schronienia na swym dworze. Niezwykłe dzieje Świętosławy w krajach skandynawskich pomniejsza nieco fakt, tego, iż w sagach skandynawskich zachowały się liczne wzmianki o małżeństwach miedzy przedstawicielami słowiańskich i skandynawskich wielmożów i ich losach. Jednakże w jednej z sag - „Sadze o Ingwarze” z ok. 1180 r. wybija się taka informacja: „Szwecją władał król o imieniu Eryk, zwany Erykiem Zwycięskim. Poślubił on Sygrydę Dumną, ale ponieważ trudno było z nią wytrzymać, była bowiem butna i zawsze stawiała na swoim, rozwiódł się z nią. Pozwolił jej jednak zatrzymać Gotlandię. Ich synem był Olaf Szwed”. 2. Jak traktowali Świętosławę, Sigrid Storraadę wikingowie? Łącząc tradycję polską „lądową” i skandynawską „morska”, Świętosława stanowiła zwornik łączący obydwa brzegi Bałtyku. Uznana za swoją, z racji wielu męskich zachowań, dobrze czuła się wśród wikingów, a wikingowie z nią. Tak jak oni nie bała się i lubiła morskie podróże, przynajmniej dwukrotne do Polski. Wczuła się w ten fenomen, że od niepamiętnych stuleci morze i żegluga odgrywały zasadniczą rolę w życiu ludów Północy. Skandynawowie w tej dziedzinie wysunęli się już we wczesnym średniowieczu na czoło wszystkich krajów Europy północno-zachodniej. Świętosławę podnosiło to na duchu i na co dzień żyła tym klimatem, jeszcze jako żona Eryka Zwycięskiego (Segersaalla) i matka Olafa Szwedzkiego (Skotkonunga), tym bardziej blisko, że niektórzy wikingowie zaciągali się na służbę w drużynach władców polskich, podobnie zresztą jak Pomorzanie uczestniczyli w pirackich wyprawach Normanów. Świętosława była bardzo inteligentna, i mało, że zaakceptowała kulturę wikingów, ale nią nasiąknęła, zasymilowała się z nią, bardziej ceniąc niż kulturę Piastów, a szerzej Polan. Szybko została uznana za władczynię wikingów. Ona ze swej strony doceniała to, że w toku swych wypraw wikingowych, dalekomorskich, Skandynawowie stykali się już w pierwszym tysiącleciu z wysoką kulturą Wysp Brytyjskich, Francji i Bizancjum, której liczne elementy wzbogacały ich własny dorobek. Wikingowie nie tylko plądrowali różne kraje, ale również podnosili na wyższy poziom swoją kulturę artystyczną, która już w VII-X w. osiągnęła wyższy poziom niż u plemion zamieszkujących ziemie polskie. Nie dotyczyło to oczywiście ośrodka centralnego państwa Piastów w Poznaniu, skąd wywodziła się Świętosława - Sigrid Storraada. 3. Jaką rolę odegrała Świętosława w kształtowaniu się państwowości krajów Północy? Trzeba tu przede wszystkim przywołać pewne zdarzenie (po śmierci Eryka Zwycięskiego), które stało się dziejowym faktem, odnotowanym w zbiorze 16 sag królewskich z lat 1220-1240: Otóż - „Olaf [Tryggwason, król Norwegów] oświadczył się Sygrydzie i dał jej złoty pierścionek zaręczynowy, który okazał się być z mosiądzu. Podczas spotkania w kolejnym roku, kiedy mieli się pobrać, Olaf zażądał, by Sygryda się ochrzciła, a kiedy odmówiła, zwymyślał ją i uderzył rękawicą w twarz”. Świętosława zaprzysięgła mu zemstę, gdy więc wyszła za króla Swena Widłobrodego, namówiła męża, by wraz z jej synem Olafem Szwedzkim ruszył na Tryggwasona. Tak doszło do wielkiej „bitwy trzech królów” w 999/1000 r. pod Svold (w pobliżu wyspy Sjaelland = Zelandii), w której zginął Olaf Tryggwason. Świętosława dopięła swego, ale nie zmieniła swojego silnego, dominującego charakteru. Rozwiedziona ze Swenem w 1002 r. i wypędzona przez niego z Danii ok. 1004 r., udała się do Polski, na dwór Bolesława Chrobrego, skąd została zabrana z powrotem do Danii przez synów Haralda i Kanuta, przybyłych do Polski po śmierci Swena (2 II 1014), którzy odnowili równocześnie przymierze z wujem Bolesławem Chrobrym. Według słów znakomitego kronikarza Thietmara z Merseburga, na wygnaniu Sigrid Storraada „wiele musiała znosić przykrości”. 4. Znaczenie Świętosławy w dziejach krajów skandynawskich i w Polsce Świętosława była żoną dwóch królów: Eryka Zwycięskiego - króla Szwecji i Swena Widłobrodego - króla Danii, Anglii i Norwegii, oraz matką trzech władców: Olafa Skotkonunga - króla Szwecji, Haralda - władcy Danii i Kanuta Wielkiego - króla Anglii, Danii i Norwegii. Znaczenie władzy królewskiej Świętosławy jako królowej Szwecji, Danii, Anglii i Norwegii najwyraźniej widać w różnicach: o ile monarchia pierwszych Piastów, oparta na wzorach karolińskich, osiągnęła wyższy stopień zwartości niż organizmy państwowe w krajach skandynawskich - ustrój Norwegii czy Szwecji stanowił do XII w. zlepek dzielnic rządzących się własnymi prawami, a złączonych tylko wspólną podległością królowi, a więc i Storraadzie. Postać Świętosławy występuje w wielu pracach naukowych, popularno-naukowych i beletrystycznych, w Polsce i w krajach skandynawskich. W Szwecji traktowana jest jako bohaterka narodowa. Przypominana jest przy okazji wizyt państwowych przedstawicieli Polski z osobistościami Szwecji, Danii i Islandii(z racji sag islandzkich). W grudniu 2002 r. Świętosława - Sygryda uznana została przez redakcję miesięcznika „Nasza Wielkopolska” za wybitną Wielkopolankę, szczególnie zasłużoną dla regionu i dla Polski. |
....................... |
|
dr Elżbieta Later Chodyłowa |
piątek 13 Gru 2019
- Aktualności
- Fundacja
- PROGRAMY
- Rozbijalnia szklanych sufitów
- Dojrzewalnia Orląt
- Rozwijalnia talentów
- Integracja środowisk
- Inteligentna komunikacja
- ARCHIWUM